کاهش 11% بارش در آزربایجان غربی، احیاء کل دریاچه اورمیه امکان‌پذیر نیست

اومود اورمولو

بر اساس سخنان مدیر کل هواشناسی آزربایجان غربی با سایت فارس نیوز در سال زراعی جاری آزربایجان غربی با کاهش 11% بارش نسبت به مدت زمان مشابه سال گذشته مواجه می باشد.  

صادق ضیائیان از کاهش 80% بارش در شهر سولدوز(نقده) که معادل 145 میلی‌متر می باشد خبر داده است در حالیکه سال گذشته در سولدوز آزربایجان 262 میلی‌متر بارش باریده بود. پلدشت نیز با کاهش میزان بارندگی مواجه بوده به طوریکه امسال 86 میلی‌متر بارش داشته در حالیکه سال گذشته 118 میلی‌متر بارش داشته بود. هر چند که امسال بعضی از شهرها همچون ماکو و سردشت با افزایش بارش مواجه بودند ولی آمار کل بارندگی آزربایجان غربی حاکی از کاهش 11% بارش نسبت به سال گذشته می باشد.

سوای کاهش 11% بارش در آزربایجان غربی جغرافیای ایران با بحران آب مواجه می باشد، برداشت از آب‌های تجدیدناپذیر اکنون 97 میلیاردمتر مکعب هست در حالیکه می باید تنها 27 میلیاردمترمکعب از این منابع آبی برداشت می باشد. یکی از علل قطع حق‌آبه دریاچه اورمیه نیز همین مسئله می باشد.      

در دیگر سو بر اساس سخنان دبیر کارگروه آب ستاد توسعه فناوری آب، خشکسالی، فرسایش و محیط‌زیست ایران احیاء کل دریاچه اورمیه امکان‌پذیر نیست.

علی‌اصغر اعلم‌ الهدی با توجه به اهمیت چالش‌های کمی و کیفی آب و در نظر گرفتن منابع آب موجود ایران احیاء کامل دریاچه اورمیه را تا مدت‌های طولانی امکان‌پذیر ندانسته و بنا به گفته‌ی وی ممکن است تبعات نامطلوبتری برای دریاچه اورمیه داشته باشد، البته ایشان به تبعات نامطلوب احیاء کامل دریاچه اورمیه هیچ اشاره‌ای نداشته‌اند.

مهناز اسلامی مدیر عامل انجمن سبزاندیشان تبریز نیز در مصاحبه‌ای با سایت دولتی مهر داشته از خطرات نمک موجود در دریاچه اورمیه سخن رانده است. بنا به گفته‌های ایشان نمک موجود در دریاچه اورمیه آزمایش گردیده و بنا به نتایج دارای عناصر سمی بسیار خطرناکی می باشد که حتی قابلیت مصرف صنعتی نیز ندارند و با پخش آنها به صورت‌ طوفانی های نمکی سلامتی میلیونها انسان در منطقه با خطر مواجه خواهد شد به طوریکه از آثار مضر نمک‌های دریاچه اورمیه می توان به بیماریهای لاعلاج ریوی، تنفسی، پوستی، سقط‌جنین در انسان و دام و حتی جهش‌های ژنتیکی اشاره نمود.    

کارشناسان بی‌طرف محیط‌زیست سیاست نادرست سدسازی، سیستم آبیاری قدیمی، مدریت غلط منابع آبی و ... را از مهمترین عوامل خشکاندن دریاچه اورمیه معرفی میکنند.

وجود 5 میلیارد تن نمک سبب عدم بازگشت دریاچه اورمیه به تراز اکولوژیک‌اش خواهد شد

اومود اورمولو

در همایش حامیان محیط‌زیست با رویکرد توسعه کیفی محیط‌زیستی مرضیه لک عضو هیات علمی پژوهشکده علوم زمین وجود 5 میلیارد تن نمک موجود در دریاچه اورمیه را عاملی در عدم بازگشت این دریاچه به تراز اکولوژیک‌اش  معرفی نمود.

بنا به گفته لک کف دریاچه اورمیه انباشته از نمک بوده و هر چه آب وارد دریاچه گردد تبخیر خواهد شد در عین حال شوری آب دریاچه اورمیه 400 گرم بر لیتر می باشد و دریاچه اورمیه بخش اصلی حجم آب خود را از دست داده است. با این حجم از شوری برگشت دریاچه اورمیه به تراز اکولوژیک خود ناممکن هست.

عضو هیات علمی پژوهشکده زمین اذعان نمود ما باید حجم شوری آب دریاچه اورمیه را به 250 گرم بر لیتر برسانیم و برای این کال حجم بسیار زیادی آب نیاز هست، اگر این کار تحقق یابد نمکهای دریاچه اورمیه شروع به حل شدن خواهند نمود. وی اشاره نمود که ما مجبوریم نمک دریاچه اورمیه کاهش دهیم. 

علارغم وضعیت بغرنج دریاچه اورمیه تاکنون شاهد کوچکترین اقدام عملی از سوی دولت ایران در جهت احیاء دریاچه نمی باشیم به طوریکه سرنوشت دریاچه اورمیه نه به طریق متدهای علمی جهت احیاء آن بلکه به بارش‌های موجود در منطقه گره خورده است که با در نظر گرفتن حجم آبی بالغ بر 25 میلیارد مترمکعب و میزان بارش سالیانه حوضه آبریز دریاچه اورمیه می توان گفت دولت دریاچه اورمیه را به حال خود رها کرده است.  البته لازم به یادآوریست که بر اساس سخنان مدیر دفتر برنامه‌ریزی و تلفیق ستاد به اصطلاح احیاء دریاچه اورمیه آذر ماه امسال دریاچه اورمیه با کاهش 28 سانتی‌متری آب در قیاس با 2 سال گذشته در همین تاریخ مواجه می باشد.

کارشناسان بی‌طرف محیط‌زیست مهمترین عوامل خشکاندن دریاچه اورمیه سیاستهای سدسازی دولت ایران، افزایش خاکهای زیرکشت، سیستم آبیاری قدیمی و ... معرفی می کنند.

کاهش 28 سانتی‌متری تراز آب دریاچه اورمیه

اومود اورمولو

بر اساس سخنان مدیر دفتر برنامه‌ریزی و تلفیق ستاد به اصطلاح احیاء دریاچه اورمیه آذر ماه امسال دریاچه اورمیه با کاهش 28 سانتی‌متری آب در قیاس با 2 سال گذشته در همین تاریخ مواجه می باشد.

مسعود تجریشی در گفتگوئی که با سایت دولتی ایسنا داشته اذعان نموده که طی 20 سال گذشته هر ساله 40 سانتی‌متر از سطح آب دریاچه اورمیه کاهش یافته است. وی اشاره نموده است که اکنون دریاچه اورمیه 2.5 میلیارد مترمکعب آب دارد و تراز آن 1370.25 است. بنا به گفته مسئولین محیط زیست دریاچه اورمیه اکنون در حدود 20 الی 25 میلیارد مترمکعب با کمبود آب مواجه می باشد.

علارغم اینکه کارشناسان بی‌طرف محیط زیست پس از سیاست سدسازی دومین عامل خشکاندن دریاچه اورمیه را توسعه زمینهای کشاورزی به دو برابر را عنوان می کنند مدیر دفتر برنامه‌ریزی و تلفیق ستاد به اصطلاح احیاء دریاچه اورمیه تاکید داشته که امسال نیز نیاز به اجرای طرح "به‌کاشت" نیست. در عین حال سخن گفتن از عدم نیاز به طرح به‌کاشت در حالی که بیش از 96% آب سدها در مصرف کشاورزی بوده و اغلب محصولات تولیدی در منطقه صرفه اقتصادی نداشته و هیچ کدام محصولات استراتژیک نمی باشند نشان از عدم تغییر تفکر در حوزه سیاست سدسازی می باشد. 

بر اساس آمار رسمی بر روی حوزه آبی دریاچه اورمیه تاکنون 73 سد بزرگ و کوچک ساخته شده است، بسیاری از کارشناسان محیط زیست سالهاست که بر آثار تخریبی و مضرات سدسازی اشاره می‌کنند. از آثار و پیامدهای سدسازی می توان به:

تغییرات اقلیمی

بروز باراهای سیل‌آسا

جاری شدن سیل

زیر آب رفتن آثار باستانی و فرهنگی

افزایش بیابان‌زائی

بالا رفتن سرانه مصرف آب

افزایش تبخیر سالیانه

افزایش نمک زمینهای کشاورزی

و ...     

   ‌