۱۳۹۵/۰۲/۲۳

سیاست سدسازی در ایران سبب خشک شدن تالاب‌ها و دریاچه ها شد

اومود اورمولو
بر اساس سخنان عضو هیئت علمی دانشگاه اصفهان در همایش علل و راه‌کارهای مقابله با بحران کمی و کیفی آب ساخت 1330 سد در ایران مسبب اصلی خشک شدن تالاب‌ها و دریاچه‌ها، به زیر آب رفتن روستاها و آثار تاریخی، پاین‌ رفتن آب‌های زیرزمینی، فرونشست زمین، حرکت ریزگردها، کاهش چشمگیر رفاه جامعه و .... بوده است.
بنا به سخنان احمد خاتون‌آباد بیشترین سدهای ساخته شده در دو استان‌ آزربایحان شرقی و خراسان رضوی واقع شده‌اند که هر دو استان نیز هم‌اکنون با مشکل آب دست به گریبان‌اند.
حمید چپ‌چیان 2 سال پیش نیز به عنوان وزیر نیرو افراط در سیاست سدسازی را عمده دلیل خشک شدن دریاچه‌ها و تالاب‌هائی نظیر اورمیه، بختگان، گاوخونی و ... نامیده بود. بر اساس آمار رسمی بر روی حوزه آبی دریاچه اورمیه بیش از 73 سد بزرگ و کوچک ساخته شده که فهرست تمامی سدها قبلا در وبلاگ اخبار اورمیه منتشر گردیده است.
در دیگر سو معاون وزیر نیرو در امور آب و آبفا عدم کاهش 40% مصارف آب کشاورزی آزربایجان غربی مترادف با عدم احیاء دریاچه اورمیه نامیده است. رحیم میدانی با اشاره به منابع محدود آب جغرافیای ایران که بیش از 92% آب نیز در بخش کشاورزی مصرف می‌شود از کشت بیش از 90% محصولات غذائی به صورت کشت آبی خبر داده در حالیکه در اغلب کشورهای دنیا 60% تولیدات از کشت دیم و تنها 40% از کشت آب تامین می‌شوند اشاره داشته است. سخنان معاون وزیر نیرو در امور آب و آبفا در حالی بیان گردیده که طی 3 دهه گذشته میزان زمین‌های زیر کشت در ایران بیش از 3 برابر گردیده و به طبع آن مقدار مصرف آب نیز به مراتب افزایش چشمگیری داشته است.  
بنا به باور بسیاری از تحلیلگران بی‌ط‌رف، کشت بسیاری از محصولات در بسیاری از مناطق جغرافیای ایران از بعد اقتصادی مقرون به صرفه نیست و میزان آب و هزینه‌ای که جهت به بار آوری اغلب محصولات بکار برده می‌شود بسیار بیشتر از ارزش محصولاتی می‌باشند که دارای هیچ ارزش استراتژیکی نمی‌باشند.   
سوای بارش‌های ماه‌های اخیر در حوزه آبی دریاچه اورمیه که دولت نقشی در آنها نداشته اینکه کدام برنامه مدون و اجرا شده دولت سبب افزایش چندسانتی‌متری سطح آب دریاچه اورمیه گردیده هنوز مشخص نیست، دریاچه اورمیه در ماه‌های مشابه سال‌های گذشته که در وضعیت به مراتب وخیم‌تری نیز بوده در ماه‌های مشابه به سبب بارشها با افزایش گذرای چند سانتی‌متری سطح آب مواجه بوده ولی با ورود به ماه‌های گرم که دما و به طبع آن تبخیر آب زیاد می‌گردد با کاهش قابل مشهودی مواجه گردیده است. در ماه‌های پیش رو نیز شاهد چنین روندی خواهیم بود، علاوه بر آن آمارهای رسمی حکایت از آن دارند که دریاچه اورمیه بیش از 25 میلیارد مترمکعب دارای کمبود آب مواجه هست.